Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2021: Những góc nhìn mới, lạ, giàu tính sáng tạo

Do tình hình dịch bệnh COVID-19 chưa thực sự an toàn tuyệt đối nên buổi lễ khai mạc Festival Nhiếp ảnh trẻ được thay bằng buổi chính thức mở cửa đón khách tham quan vào lúc 9 giờ sáng nay 20-10 tại Trung tâm Giám định và Triển lãm tác phẩm Mỹ thuật Nhiếp ảnh – 29, Hàng Bài, Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Các nhiếp ảnh gia trẻ được nhận giải

Festival Nhiếp ảnh trẻ là hoạt động nghệ thuật do Bộ VHTTDL (Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm) tổ chức định kỳ 2 năm 1 lần, dành cho các tác giả nhiếp ảnh trẻ từ 18-35 tuổi trên cả nước.

Hội đồng Nghệ thuật do Bộ VHTTDL thành lập gồm các nghệ sĩ nhiếp ảnh có uy tín đã chọn ra được 128 tác phẩm (thể loại ảnh hiện thực: 114 tác phẩm, thể loại ảnh ý tưởng: 14 tác phẩm) của 85 tác giả để trưng bày. Trong đó, 19 tác phẩm xuất sắc nhất đã được lựa chọn để trao giải thưởng (16 giải thưởng thể loại ảnh hiện thực, 3 giải thưởng thể loại ảnh ý tưởng), gồm: 1 Huy chương Vàng, 4 Huy chương Bạc, 5 Huy chương Đồng và 9 Giải Khuyến khích.

Với những tìm tòi, sáng tạo, những thể nghiệm mới, các tác phẩm được lựa chọn để trưng bày và trao giải thưởng tại Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2021 đã thể hiện ấn tượng, sinh động các vấn đề của cuộc sống đương đại nhất là công cuộc phòng, chống dịch COVID-19; vẻ đẹp con người, văn hóa, phong cảnh đất nước; những suy nghĩ, ý kiến, ý tưởng của những người cầm máy trẻ. Qua đó, thể hiện một Việt Nam vừa truyền thống, vừa hiện đại, năng động, hội nhập và những khát khao được vươn lên, chứng tỏ bản thân, bản lĩnh của những người trẻ tuổi…

Khán giả tham quan triển lãm

Phóng viên Tạp chí điện tử Văn hóa Nghệ thuật đã ghi nhận những ý kiến đánh giá của một số thành viên Hội đồng nghệ thuật:

* Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Lý Hoàng Long – Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật: Sự trưởng thành của những tay máy trẻ

Những tưởng với muôn vàn khó khăn của đại dịch cùng những đợt giãn cách xã hội triền miên… thì Festival Nhiếp ảnh trẻ lần thứ IV năm 2021 sẽ bị hoãn lại, nhưng không, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm vẫn quyết định duy trì sân chơi thú vị này cho lực lượng cầm máy trẻ trên cả nước với tất cả tâm huyết và nỗ lực.

Số lượng 1.895 ảnh đơn và bộ của 270 tác giả, có giảm nhẹ (8,4%) so với năm 2019 nhưng lại là con số ấn tượng thể hiện sự ủng hộ nhiệt tình của các tác giả trong giai đoạn khó khăn.

Bộ ảnh được chọn trưng bày và trao giải đã phản ánh sự trưởng thành của những tay máy trẻ sau bốn kỳ Festival, đã có những bước tiến rõ rệt về tư duy hình ảnh – kỹ thuật và hậu kỳ, đặc biệt là thể loại ảnh bộ. Các tác giả đang công tác trong lĩnh vực ảnh báo chí luôn là mũi nhọn xông xáo nhất, phản ảnh kịp thời những sự kiện mang hơi thở cuộc sống, bên cạnh đó là những chủ đề rất mới như khám phá đại dương, thiên nhiên, môi trường… Ngược lại thì thể loại ảnh đơn đang có dấu hiệu chững lại, bế tắc về đề tài khai thác nên chưa có ảnh mang tính đột phá và góc ảnh chụp bằng flycam được khai thác nhiều do lợi thế độ cao.

Thể loại ý tưởng số lượng ít và chưa được như mong đợi, trừ những tác giả thật sự nghiêm túc, đầu tư tìm tòi ý tưởng để thực hiện bộ ảnh, còn lại nhiều ảnh mang tính khiên cưỡng và ép ý với những lỗi photoshop chắp ghép vụng về, thậm chí là gửi sai chủ đề. Để duy trì thể loại này, nên chăng cần tổ chức những lớp tập huấn, workshop về thể loại ảnh ý tưởng, ý niệm với những nhiếp ảnh gia quốc tế.

Về hai bộ ảnh đoạt giải cao nhất ở hai thể loại, với tôi là một thành công lớn của Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm. Sau nhiều năm, Cục đã định hướng tư duy sáng tác năng động cho các tay máy trẻ.

Bộ ảnh Bên trong lò đào tạo của vận động viên thể dục dụng cụ của thành phố Hải Phòng là những lát cắt sinh động về sự nỗ lực của những cô bé bộ môn thể dục dụng cụ trong quá trình luyện tập gian khổ, sự đồng cảm qua từng khung ảnh chỉ có thể ở tay máy trẻ chụp về vận động viên trẻ. Thiền là bộ ảnh ý tưởng khai thác nội tâm và bản ngã rất tốt qua chất liệu trắng đen.

Đặc biệt, đây cũng là lần đầu tiên Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm đã thật sự “trẻ hóa” đội ngũ Giám khảo với hơn 60% là nhân tố mới. Hy vọng rằng, Festival Nhiếp ảnh trẻ sẽ được duy trì lâu dài, không chỉ như một sân chơi bổ ích mà còn là lò đào tạo lực lượng cầm máy trẻ.

Huy chương Vàng cho bộ ảnh “Bên trong lò đào tạo của vận động viên thể dục dụng cụ của thành phố Hải Phòng” của Lương Viết Sơn Tùng

* Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Nguyễn Xuân Chính – Ủy viên Hội đồng Nghệ thuật: Các tác phẩm mới, lạ, giàu tính sáng tạo

Festival Nhiếp ảnh trẻ 2021 là cuộc thi dành cho các nhà nhiếp ảnh trẻ thể hiện niềm đam mê với nhiếp ảnh qua những tác phẩm được chụp ở nhiều góc độ khác nhau với những góc nhìn mới.

Bộ ảnh: Bên trong lò đào tạo vận động viên thể dục dụng cụ của thành phố Hải Phòng đạt Huy chương Vàng thể loại ảnh hiện thực. Đây là tác phẩm có tính khoảnh khắc, bố cục sáng tạo, xử lý kỹ thuật tốt, sử dụng các tiêu cự làm nổi bật chủ thể. Tác giả có góc nhìn rất tinh tế, cho người xem thấy được những khó khăn vất vả để đào tạo được những vận động viên thể dục dụng cụ: phải gọt giũa, trau chuốt, đặc biệt là tinh thần vượt khó của các em đã trải qua những năm tháng miệt mài khổ luyện với nguy cơ chấn thương cao, các em đã phải rất bền bỉ mới có thể thành tài.

Nhìn chung, các tác phẩm được giải thưởng và trưng bày đều là những tác phẩm tốt với góc nhìn mới, lạ, giàu tính sáng tạo, đề cập đến được những vấn đề của xã hội, chuyển tải tính nhân văn, khoảnh khắc chân thực của cuộc sống, cũng như độ khó trong quá trình tác nghiệp.

Để lựa chọn được những tác phẩm nhiếp ảnh xuất sắc, Hội đồng Nghệ thuật đã rất khó khăn khi đưa ra quyết định cuối cùng vì các tác phẩm đều tuyệt vời.

Xin chúc mừng những tác giả nhiếp ảnh trẻ đã đạt giải cao và có tác phẩm trưng bày lần này.

* Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Trần Việt Văn – Ủy viên Hội đồng Nghệ thuật: Ảnh ý tưởng vẫn luôn là “của hiếm”

Tôi rất vui và tự hào khi được mời tham gia Hội đồng Nghệ thuật Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2021. Năm nay, những chủ đề chính được các tay máy khai thác nhiều là phòng chống dịch bệnh COVID-19, nét văn hóa các dân tộc thiểu số vùng cao từ sinh hoạt đời thường đến lễ hội, phong cảnh đất nước, lao động sản xuất ở các nhà máy, các làng nghề truyền thống…

Vẫn có độ chênh lệch rõ rệt giữa các tay máy, thể hiện trình độ, nền tảng khác nhau. Có những tác phẩm ảnh đơn được xử lý kỹ thuật công phu, từ kỹ thuật phơi sáng, chụp chồng hình đến can thiệp hậu kỳ với các bộ lọc (filter) chuyên nghiệp để làm nổi bật ý tưởng ảnh. Một số bộ ảnh hiện thực kết cấu chặt, có ảnh “đinh” và các ảnh “vệ tinh”, mỗi ảnh làm rõ thêm một ý cho câu chuyện.

Cũng như Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2019, ở Festival năm 2021, ảnh ý tưởng vẫn luôn là “của hiếm” không chỉ về số lượng mà cả về chất lượng, các ý tưởng chưa sâu, còn hời hợt, thậm chí một số ảnh bắt chước các tác giả nước ngoài lộ liễu. Xem ra nhiếp ảnh hiện thực vẫn là dòng chủ lưu của nhiếp ảnh Việt, không chỉ ở các tác giả trẻ.

Ngoài ra, một vài nhược điểm khác là: phần chú thích ảnh thường giản đơn, thiếu thông tin; nhiều ảnh chụp flycam và không có gì mới so với các tác phẩm chụp flycam thành công trước đó của các tác giả Việt Nam trong nhiều cuộc thi quốc tế.

Tuy nhiên, Festival Nhiếp ảnh trẻ ngày càng khẳng định đây là một sân chơi hấp dẫn đặc biệt với giới trẻ qua số lượng ảnh gửi về tham gia, dần trở thành một thương hiệu uy tín để phát hiện, tôn vinh các tay máy xuất sắc kế thừa đội ngũ nhiếp ảnh Việt Nam.

* Nhà báo, nhiếp ảnh gia Nguyễn Việt Thanh – Ủy viên Hội đồng Nghệ thuật: Phòng chống dịch COVID-19 – điểm sáng của Festival

Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2021 gồm 2 hệ thống giải thưởng dành cho 2 thể loại (ảnh hiện thực và ảnh ý tưởng), điều đó giúp cho các tay máy trẻ có thêm động lực trong sáng tạo. Các tác phẩm hiện thực của cuộc thi lần này chủ yếu bám vào các vấn đề thời sự, cụ thể là đại dịch COVID-19 diễn ra hơn 2 năm qua. Theo tôi, các tay máy trẻ đã gián tiếp giúp cho công tác tuyên truyền phòng, chống dịch bệnh thông qua các tác phẩm, đây cũng là điểm sáng và ấn tượng tại Festival lần này.

Tuy nhiên, cuộc thi năm nào cũng vậy, một bộ phận tác giả hơi lạm dụng khoa học kỹ thuật, cụ thể là flycam, điều này làm mất dần giá trị của các góc máy truyền thống. Góc máy truyền thống đòi hỏi nhiều công sức và cảm xúc của người chụp. Đối với cá nhân tôi, kỹ thuật trong nhiếp ảnh chỉ chiếm 30% trong việc sáng tạo nghệ thuật, tôi mong muốn được nhìn thấy nhiều tác phẩm chân thực và bám sát với đời sống thực tế hơn.

Festival đã diễn ra thuận lợi trong mùa dịch, các tác phẩm đạt giải thưởng cũng như trưng bày đều nhận được sự đồng thuận của Hội đồng Nghệ thuật. Chúng tôi đã cân nhắc và đánh giá cao sự cố gắng của các tác giả trẻ trong tình hình đại dịch. Tôi mong muốn ở các cuộc thi sắp tới sẽ có nhiều tác phẩm phản ánh thực tế cuộc sống tốt hơn, mong thế hệ cầm máy trẻ có nhiều đóng góp cho nền nhiếp ảnh nước nhà.

* Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Lê Hữu Dũng – Ủy viên Hội đồng Nghệ thuật: Nhiều thể nghiệm, sáng tạo trẻ trung

Năm nay, nhiều tác phẩm mang hơi thở cuộc sống đương đại, có tính nhân văn và góc nhìn mới; nhiều thể nghiệm, sáng tạo trẻ trung; nội dung, bố cục, mỹ thuật, kỹ thuật thể hiện tốt. Tôi hy vọng rằng, ở những lần tiếp theo, các tác giả sẽ đầu tư hơn, kỹ càng hơn để có những tác phẩm tốt hơn nữa.

Xin cảm ơn Ban Tổ chức đã tạo điều kiện tốt nhất để Hội đồng Nghệ thuật làm việc, chấm chọn được những tác phẩm xứng đáng. Xin chúc mừng các tác giả có tác phẩm trưng bày và đạt giải thưởng tại Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2021.

* Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Trần Nhân Quyền – Ủy viên Hội đồng Nghệ thuật: Sân chơi bổ ích cho các tác giả nhiếp ảnh trẻ

“Bộ ảnh đạt giải thưởng và trưng bày tại Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2021 đã có những ý tưởng, ngôn ngữ tạo hình và tư duy thẩm mỹ mới, phong phú về hình thức, đa dạng về đề tài; thể hiện nỗ lực sáng tạo của mỗi tác giả trong hành trình khám phá, thử nghiệm với những chất liệu, kỹ thuật mới. Nhiều tác phẩm tạo được sự khác biệt, dấu ấn cá nhân; thể hiện chiều sâu tâm tư, tình cảm của tác giả; tạo kết nối cảm xúc giữa tác giả với công chúng yêu nghệ thuật.

Các tác phẩm đã phản ánh cuộc sống đương đại, con người, văn hóa, phong cảnh, thiên nhiên, công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam; sự cống hiến của những người hùng áo trắng không quản ngày đêm chữa trị cho bệnh nhân mắc COVID-19 tại các tuyến đầu chống dịch; hay những hành động đẹp tương thân tương ái giúp đỡ nhau trong khó khăn…

Festival Nhiếp ảnh trẻ đã thực sự trở thành một sân chơi bổ ích cho các tác giả nhiếp ảnh trẻ; qua đó góp phần thúc đẩy hoạt động sáng tác của các bạn trẻ trong cả nước, là cơ hội để các nghệ sĩ trẻ hiện thực hóa những ý tưởng mới, giới thiệu tác phẩm đến công chúng, đồng thời lan tỏa vẻ đẹp cuộc sống và phong cảnh đất nước Việt Nam với bạn bè thế giới”.

Huy chương Bạc cho bộ ảnh “Hành trình tìm lại nụ cười” của Nguyễn Hữu Thông

* Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Trần Bảo Hòa – Ủy viên Hội đồng Nghệ thuật: Festival mang đến những góc nhìn đa chiều

“Trong sự nghiệp nhiếp ảnh của mình, Festival Nhiếp ảnh trẻ là sân chơi tôi tham gia liên tục từ năm 2015 đến 2019 và may mắn đạt được những kết quả cao, vinh dự được đại diện cho nhiếp ảnh trẻ Việt Nam tham gia bộ môn Nhiếp ảnh tại Đại hội Thể thao, Văn hóa Pháp ngữ tổ chức tại Bờ Biển Ngà năm 2017. Năm nay thật bất ngờ khi tôi được mời tham gia Hội đồng Nghệ thuật Festival Nhiếp ảnh trẻ.

Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2021 cũng như những năm trước đây luôn là cuộc thi “nóng”, thu hút đông đảo các bạn trẻ gửi ảnh tham dự. Năm nay các chủ đề rất đa dạng, được khai thác với nhiều phương thức thể hiện: chụp milky way, chụp dưới nước, chụp đêm bằng flycam… Có lẽ trong hai năm qua do dịch bệnh COVID-19 đã làm ảnh hưởng phần nào quá trình đi lại nên những góc ảnh lạ, mới mẻ… còn hạn chế. Song, thay vào đó chủ đề COVID lại được các bạn trẻ khai thác tích cực ở ảnh đơn, ảnh bộ và cả ảnh ý tưởng.

Bộ ảnh đạt giải thưởng và trưng bày năm nay được lựa chọn kỹ càng bởi Hội đồng Nghệ thuật, nổi bật trong số đó có thể nói đến ảnh bộ, ví dụ như bộ: Bên trong lò đào tạo vận động viên thể dục dụng cụ của thành phố Hải Phòng, Giây phút giải cứu nghẹt thở thuyền viên tàu gặp nạn hay Hành trình tìm lại nụ cười… Đây là những bộ ảnh có sự đầu tư từ nội dung đến cách thể hiện. Về ảnh đơn và ảnh ý tưởng còn có phần “nghèo”, khó để tìm ra được những ảnh có sự đột phá về đề tài; góc máy hay kỹ thuật chụp… vẫn còn lặp lại của những thế hệ đi trước.

Nhìn chung, Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2021 đã mang đến những góc nhìn đa chiều, ca ngợi vẻ đẹp của đất nước thông qua nhiều chủ đề: sắc màu dân tộc phía bắc, cuộc sống miền biển, sự phát triển của những thành phố lớn…”.

Phóng viên Tạp chí điện tử Văn hóa Nghệ thuật trao đổi với tác giả bộ ảnh đoạt Huy chương Vàng – Lương Viết Sơn Tùng

Trao đổi với chúng tôi, nhiếp ảnh trẻ Lương Viết Sơn Tùng, người đoạt giải Nhất với bộ ảnh Bên trong lò đào tạo vận động viên thể dục dụng cụ của Hải Phòng tâm sự: “Là một phóng viên ảnh cho báo SportTimes – Trực thuộc báo điện tử Tổ quốc, tôi có điều kiện đi và tiếp cận với rất nhiều loại hình thể thao, từ nghiệp dư đến chuyên nghiệp và thể thao đỉnh cao. Có cơ hội sáng tác nhiều về đề tài này. Đã từng 3 kỳ tham gia dự thi Festival Nhiếp ảnh trẻ nhưng chỉ dừng ở mức được nhận treo tác phẩm, chưa đoạt bất cứ giải thưởng nào. Và đây là bộ ảnh đã lấy rất nhiều cảm xúc của tôi, khi tác nghiệp tôi đã khóc vì những chấn thương, vì những nỗ lực phi thường, vì khao khát cháy bỏng với ước mơ làm vinh quang màu cờ sắc áo của các vận động viên nhỏ tuổi ở đấy. Thông qua Tạp chí điện tử Văn hóa Nghệ thuật tôi xin trân trọng gửi lời biết ơn sâu sắc đến ban tổ chức, ban giám khảo, hội đồng nghệ thuật đã tạo một sân chơi nghệ thuật rất bổ ích cho giới nhiếp ảnh trẻ chúng tôi, tạo động lực lớn cho đam mê được khám phá, ghi lại những khoảnh khắc đẹp về đất nước, con người Tổ quốc, quê hương chúng ta. Một lần nữa tôi xin thay mặt các nhiếp ảnh trẻ được nói lên lời cảm ơn đến Bộ VHTTDL trân trọng cảm ơn sự phối hợp tổ chức của Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và sự ủng hộ, tham gia nhiệt tình của các tác giả nhiếp ảnh trẻ trên cả nước đã góp phần quan trọng làm nên thành công của Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2021”.

LINH GIANG thực hiện

Ảnh: TUẤN MINH