Nâng cao ý thức bảo vệ tổ quốc cho sinh viên

Ý thức bảo vệ tổ quốc là một loại hình đặc thù của ý thức xã hội được hình thành, phát triển gắn liền với quá trình hoàn thiện nhân cách trong những điều kiện lịch sử cụ thể. Đối với sinh viên, ý thức bảo vệ tổ quốc được biểu hiện ở sự giác ngộ tính tất yếu, nhận thức đúng về mục tiêu, nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc trong tình hình mới; ở thái độ, tình cảm, niềm tin đối với sự nghiệp bảo vệ tổ quốc, thể hiện bằng việc làm, ý chí, hành động thiết thực. Ý thức bảo vệ tổ quốc của sinh viên không tự nhiên có được, mà hình thành thông qua giáo dục nhà trường, gia đình và xã hội.

Trong những năm qua, ý thức bảo vệ tổ quốc của sinh viên được biểu hiện ở nhiều sắc thái khác nhau. Đại bộ phận sinh viên nhận thức rõ ý thức trách nhiệm của mình đối với sự nghiệp bảo vệ tổ quốc, biết giữ gìn, phát huy truyền thống lịch sử dựng nước, giữ nước của dân tộc, tin tưởng vào vai trò lãnh đạo của Đảng, đường lối, chiến lược, sách lược bảo vệ tổ quốc hiện nay, từ đó xây dựng cho mình động cơ học tập, rèn luyện đúng đắn. Tuy nhiên, bên cạnh đó, vẫn còn không ít sinh viên nhận thức chưa đầy đủ nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc, mơ hồ, mất cảnh giác trước những âm mưu, thủ đoạn chống phá của kẻ thù, bị kẻ địch kích động, lôi kéo. Một số sinh viên chưa ý thức được vai trò, trách nhiệm của mình trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ tổ quốc.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng của đất nước hiện nay, nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc đang đặt ra những yêu cầu mới với không ít khó khăn, thử thách. Do vậy, việc nâng cao ý thức bảo vệ tổ quốc cho mỗi người dân Việt Nam, đặc biệt là thanh niên, sinh viên, để lực lượng này có nhận thức, thái độ, niềm tin, ý chí, hành động đúng đắn là hoạt động đặc biệt quan trọng hiện nay. Để làm được việc đó cần thực hiện tốt một số giải pháp:

Nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc

Đây là một trong những giải pháp quan trọng, vừa cơ bản, vừa cấp bách hiện nay nhằm hình thành, củng cố, nâng cao lập trường, quan điểm về bảo vệ tổ quốc theo hệ tư tưởng của giai cấp công nhân, mà trực tiếp là đường lối quân sự, tư duy bảo vệ tổ quốc của Đảng, vun đắp, bồi dưỡng  truyền thống yêu nước, nhân văn của dân tộc. Đây cũng là giải pháp giúp sinh viên nắm được những vấn đề, chiến lược, sách lược của Đảng, Nhà nước về nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc, đấu tranh chống lại các quan điểm sai trái, lệch lạc, phai nhạt mục tiêu lý tưởng xã hội chủ nghĩa, đề cao chủ nghĩa dân tộc cực đoan, đồng nhất đối tượng và đối tác khi hội nhập kinh tế quốc tế của một bộ phận sinh viên hiện nay.

Để giải quyết vấn đề nâng cao chất lượng giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên, cần hướng vào các nội dung như tập trung quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm, tư tưởng của Đảng về bảo vệ tổ quốc, nhấn mạnh nội dung bảo vệ tổ quốc không chỉ về mặt địa lý, tự nhiên mà còn phải giữ vững chế độ chính trị, sự nghiệp cách mạng trong điều kiện hội nhập. Ngoài ra, cần tập trung làm rõ âm mưu thủ đoạn và các hoạt động chống phá của kẻ thù. Sinh viên là một đối tượng quan trọng trong chiến lược diễn biến hòa bình, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch. Vì vậy, trong nội dung giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên cần phải chỉ rõ âm mưu, thủ đoạn của địch, vạch rõ biểu hiện đa dạng, tính chất thâm hiểm của sự chống phá. Trong giáo dục chính trị, tư tưởng cần phải chỉ rõ sự chống phá của kẻ thù luôn hiện hữu trong cuộc sống, nhất là trên những phương tiện thông tin đại chúng, internet, ấn phẩm văn hóa, thậm chí trên các diễn đàn khi không có sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước. Chỉ có như vậy, họ mới thấy rõ đối tượng của sự nghiệp bảo vệ tổ quốc, chứ không phải là sản phẩm của sự tưởng tượng, duy ý chí. Cùng với những nội dung trên, cần giáo dục, bồi dưỡng, vun đắp giá trị truyền thống của dân tộc, của các thế hệ sinh viên. Trong giáo dục truyền thống, cần hướng vào xây dựng ý thức trách nhiệm cộng đồng, gắn chặt chẽ nhận thức với hành động hàng ngày như: tình yêu quê hương, khơi dậy ý thức, lòng tự tôn dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa hiện đại nhưng không xô bồ, học đòi, bắt chước…

Tổ chức tốt hoạt động giáo dục quốc phòng, an ninh cho sinh viên

Giáo dục quốc phòng, an ninh cho sinh viên có vị trí to lớn, tầm quan trọng đặc biệt trong chiến lược quốc phòng, an ninh giai đoạn mới. Xây dựng ý thức bảo vệ tổ quốc cho sinh viên then chốt là nhằm vào hình thành, tăng cường cho họ ý thức công dân, trách nhiệm với yêu cầu bảo vệ tổ quốc. Vì vậy, cần tập trung tổ chức tốt giáo dục quốc phòng hàng năm cho sinh viên. Hiện nay, tổ chức các trung tâm giáo dục quốc phòng có hai hình thức: trực thuộc các trường đại học và trực thuộc các trường quân sự quân khu. Trung tâm giáo dục quốc phòng tại các trường quân sự có lợi thế hơn tại các trường đại học, vì tận dụng được môi trường thuận lợi cho huấn luyện, duy trì kỷ luật quân sự. Trung tâm giáo dục quốc phòng trực thuộc các trường đại học hiện nay chưa đáp ứng về thao trường, học cụ cho huấn luyện các môn quân sự, nhất là các bài học chiến thuật, bắn súng. Vì vậy, để nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng cho sinh viên, đưa họ vào các trung tâm giáo dục quốc phòng tại các trường quân sự là tốt nhất.

Xuất phát từ chiến lược của giai đoạn mới, công tác giáo dục quốc phòng, an ninh cho sinh viên cần quán triệt, cụ thể hóa các quan điểm cơ bản của Đảng về quốc phòng: phải có quan điểm đúng đắn trong đánh giá kẻ thù. Các thế lực thù địch đã điều chỉnh chuyển sang chính sách can dự với thủ đoạn tiếp cận, ngầm, nhằm diễn biến hòa bình, bề ngoài thực hiện bình thường hóa quan hệ nhưng thực chất là điều chỉnh chính sách chống phá ta một cách thâm độc, toàn diện, quyết liệt trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Cần quán triệt quan điểm này trong giáo dục cho sinh viên về bản chất của kẻ thù, về   truyền thống lịch sử vẻ vang của dân tộc ta.

Tổ chức hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng thường xuyên cho sinh viên

Hình thành, phát triển nhân cách của sinh viên có thể thông qua nhiều hình thức khác nhau, nhưng căn bản nhất là qua tổ chức các hoạt động sống và giao lưu như: mở lớp tuyên truyền pháp luật, đường lối chính sách của Đảng, thăm hỏi tặng quà gia đình thương binh liệt sĩ, bà mẹ Việt Nam anh hùng, phong trào về nguồn, du khảo về chiến trường xưa… Những hoạt động này không chỉ tạo ra các hình thức sinh hoạt lành mạnh, hấp dẫn, bổ ích mà còn góp phần quan trọng vào việc giáo dục chủ nghĩa yêu nước, xây dựng ý thức bảo vệ tổ quốc, nâng cao lòng tự hào dân tộc, trách nhiệm của sinh viên với đất nước. Bên cạnh đó, để nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng cần tổ chức tốt các cuộc vận động, phong trào hoạt động chính trị, xã hội phong phú, phù hợp. Cần thực hiện nội dung giáo dục chính trị, tư tưởng toàn diện, kết hợp chặt chẽ các lực lượng và xuất phát từ đòi hỏi thực tiễn của sinh viên hiện nay để có biện pháp giáo dục phù hợp với từng đối tượng, từng hoàn cảnh cụ thể.

Kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội để xây dựng ý thức bảo vệ tổ quốc cho sinh viên

Đây là một trong những biện pháp cơ bản để không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục nói chung và giáo dục chính trị, tư tưởng xây dựng ý thức bảo vệ tổ quốc cho sinh viên nói riêng. Thực tế cho thấy, về cơ bản việc kết hợp này đã được thực hiện và góp phần quan trọng trong giáo dục, xây dựng ý thức bảo vệ tổ quốc của sinh viên. Tuy nhiên, có lúc, có nơi chất lượng và hiệu quả của việc kết hợp này chưa cao, thiếu đồng bộ, chưa tương xứng với khả năng vốn có của nó. Nhìn chung, gia đình và các tập thể, cộng đồng xã hội chưa phát huy vai trò trong giáo dục, chưa phối hợp chặt chẽ với nhà trường để giáo dục thế hệ trẻ, nhất là về chính trị, đạo đức, đấu tranh ngăn chặn các tệ nạn xã hội, văn hóa phẩm đồi trụy. Gia đình là yếu tố đầu tiên cho việc hình thành, phát triển nhân cách, là khâu quan trọng nhất trong giáo dục con người. Trách nhiệm của cha mẹ là đào tạo những thế hệ tương lai cho đất nước. Nếu không hoàn thành tốt chức năng này thì gia đình đó không thể có hạnh phúc thực sự.

Trước khi vào đại học, sinh viên có thời gian dài sống trong gia đình, được gia đình trực tiếp nuôi dạy. Vì vậy, sinh viên được tiếp thu những giá trị đạo đức, truyền thống lịch sử của gia đình. Trong môi trường đại học, nhà trường giáo dục, trang bị cho sinh viên những tri thức khoa học, năng lực tư duy, bản lĩnh chính trị, các phẩm chất đạo đức của tri thức trẻ, công dân của chế độ mới. Đó là hành trang cần thiết để sinh viên bước vào cuộc sống tự lập. Như vậy, nhà trường là môi trường giáo dục quan trọng thực hiện nhiệm vụ dạy chữ, dạy người, dạy nghề… Nếu không được giáo dục trong nhà trường, sinh viên sẽ không có được những tri thức cơ bản, hệ thống.

Sự kết hợp giáo dục nhà trường và gia đình trong giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên là vấn đề có ý nghĩa then chốt. Nhà trường quan tâm và kết hợp được với chính quyền địa phương trong công tác quản lý, giáo dục, thì sinh viên ít vi phạm kỷ luật, định hướng chính trị được giữ vững, phong trào học tập được đẩy mạnh, phong trào xã hội phát triển, thu được hiệu quả cao. Nhà trường, với tư cách là một tổ chức giáo dục chuyên nghiệp, giữ vị trí trung tâm trong phát triển tài năng, rèn luyện ý chí, xây dựng ý thức trách nhiệm cho sinh viên, phải chủ động liên hệ, phối hợp với gia đình và cơ quan chính quyền địa phương để thực hiện giáo dục.

Quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho sinh viên

Đối với sinh viên, nếu đời sống vật chất, tinh thần thiếu thốn, không đáp ứng được điều kiện, nhu cầu cho học tập, sinh hoạt, công tác thì cơ hội cho họ tham gia vào các hoạt động chính trị, xã hội sẽ rất hạn chế. Vì vậy, việc chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho sinh viên cũng có ý nghĩa quan trọng góp phần hình thành, phát triển ý thức chính trị, ý thức bảo vệ tổ quốc của sinh viên. Đó còn là động lực cho sinh viên vươn lên trong học tập, rèn luyện, cảm nhận được tính ưu việt của chế độ mới, cái mà họ đang tham gia xây dựng và bảo vệ. Để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho sinh viên, cần chú ý quán triệt, thực hiện tốt một số vấn đề cơ bản. Nhà nước cần có giải pháp mang tính lâu dài và cơ bản, đó là xây dựng, đưa sinh viên vào các khu ký túc xá của nhà trường. Nhà nước cần phải có cơ chế, chính sách động viên các nguồn lực của toàn dân chăm lo, bảo đảm nơi ở cho sinh viên, góp phần thiết thực thực hiện xã hội hóa giáo dục. Cần xây dựng những khu vui chơi, câu lạc bộ đa dạng về loại hình, phù hợp với các đối tượng sinh viên. Cần phát triển nhiều mô hình, hình thức hoạt động văn hóa tinh thần như: sáng tác, biểu diễn nghệ thuật, giao lưu, các cuộc thi tìm hiểu, hội sách, hội báo, thi đấu thể thao, tham quan di tích lịch sử văn hóa để nâng cao hiểu biết về lịch sử, truyền thống dựng nước, giữ nước của dân tộc. Đó là cách thiết thực góp phần xây dựng tình yêu đất nước, gắn bó với cộng đồng dân tộc, ý chí vun đắp, phát triển nền văn hóa dân tộc, ý thức bảo vệ tổ quốc mà sinh viên đang hướng tới.

Nguồn : Tạp chí VHNT số 383, tháng 5-2016

Tác giả : VŨ THU TRANG