Đổi mới giáo dục và đào tạo ở Trường Sĩ quan Thông tin

“Giáo dục là quốc sách hàng đầu. Phát triển giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” (1), “đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao” (2) là một trong ba đột phá chiến lược để phát triển đất nước. Đây là bước phát triển quan trọng về tư duy lý luận và quan điểm về giáo dục, đào tạo của Đảng ta, định hướng cho sự nghiệp giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao ở các nhà trường quân đội nói chung và Trường Sĩ quan Thông tin nói riêng.

Trường Sĩ quan Thông tin với chức năng đào tạo sĩ quan, cán bộ thông tin cho quân đội; đào tạo nguồn nhân lực có trình độ đại học, cao đẳng phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng khu vực Nam Trung Bộ; nghiên cứu, ứng dụng và phát triển khoa học kỹ thuật phục vụ giáo dục – đào tạo, sản xuất, kinh doanh và chuyển giao công nghệ phục vụ cho sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội đất nước.

Trong bối cảnh đất nước, khu vực và quốc tế có nhiều chuyển biến mau lẹ trên tất cả các mặt đời sống xã hội, nhất là về quốc phòng – an ninh. Vì vậy, để hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình cũng như góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự nghiệp xây dựng quân đội nhân dân Việt Nam chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong mọi tình huống, đòi hỏi nhà trường phải không ngừng đổi mới các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo một cách đồng bộ, có căn cứ khoa học và phải theo đúng quan điểm tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ X. Trong đó, cần tập trung thực hiện tốt một số vấn cụ thể là:

Tiếp tục hoàn thiện mục tiêu, yêu cầu đào tạo

Để đổi mới giáo dục và đào tạo, thì việc hoàn thiện mục tiêu, yêu cầu đào tạo là vấn đề có ý nghĩa quan trọng hàng đầu, vì nó định hướng toàn bộ hoạt động dạy, học, quản lý giáo dục – đào tạo của nhà trường. Đối với Trường Sĩ quan Thông tin, mục tiêu, yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực khoa học thông tin liên lạc chất lượng cao phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đòi hỏi phải chỉ rõ các tiêu chí cụ thể về phẩm chất, năng lực, phương pháp tác phong công tác mà người học cần đạt được trong quá trình đào tạo. Do vậy, vấn đề quan trọng hàng đầu là phải quán triệt và cụ thể hóa quan điểm của Đảng về mục tiêu đào tạo theo hướng chuyển mạnh quá trình giáo dục, đào tạo từ trang bị kiến thức là chủ yếu sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất, đáp ứng yêu cầu thực tiễn xây dựng quân đội và công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong tình hình mới.

Thực hiện đổi mới chương trình, nội dung đào tạo

Chương trình, nội dung đào tạo phục vụ trực tiếp cho việc thực hiện mục tiêu đào tạo, quy định những hoạt động cơ bản của các chủ thể đào tạo và đối tượng đào tạo; quy định việc lựa chọn phương thức, quy trình, xây dựng cơ sở vật chất để nâng cao chất lượng đào tạo; quy định một cách cụ thể, chi tiết thời gian, tỷ lệ học lý thuyết và thực hành, thực hiện các phương pháp dạy học… Ngoài ra, chương trình, nội dung đào tạo là căn cứ để giám sát, kiểm tra, thanh tra các hoạt động đào tạo; căn cứ để các cơ quan, đơn vị, giảng viên, cán bộ quản lý, học viên thực hiện nhiệm vụ, nội dung đào tạo theo chức trách, nhiệm vụ, tránh được tình trạng thực hiện nội dung đào tạo một cách tùy tiện. Vì thế, chương trình, nội dung đào tạo được xác định một cách rõ ràng, chính xác, khoa học, hợp lý sẽ là nhân tố quyết định để tạo ra phẩm chất, năng lực, phong cách người học theo mục tiêu đào tạo.

Việc đổi mới chương trình, nội dung đào tạo ở Trường Sĩ quan Thông tin hiện nay phải chú ý tính hiện đại, giải quyết mối quan hệ giữa tính cơ bản, toàn diện và chuyên sâu. Chương trình, nội dung đào tạo cơ bản và toàn diện nhưng phải có trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm cho người học sau khi ra trường thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Quán triệt nguyên lý giáo dục là học đi đôi với hành, việc đổi mới chương trình, nội dung đào tạo cần chú ý giải quyết tốt vấn đề có tính nguyên tắc, xác lập phương án tối ưu kết hợp giữa dạy lý thuyết với dạy học thực hành; nâng cao kiến thức, truyền thụ kinh nghiệm, rèn luyện kỹ năng cho người học theo mục tiêu, yêu cầu đào tạo. Chương trình, nội dung đào tạo phải có kết cấu lôgic để vừa tạo ra nền kiến thức cơ bản, vững chắc, vừa tạo ra trình độ tay nghề chuyên ngành cao cho đối tượng đào tạo.

Đa dạng hóa các hình thức, phương pháp dạy học.

Đây là một trong những vấn đề cấp thiết nhằm thực hiện phương hướng chuyển mạnh quá trình giáo dục chủ yếu từ trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực, phẩm chất của người học mà Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XII đã xác định. Để mỗi học viên có thể học tập một cách độc lập, chủ động và sáng tạo thì các chủ thể giáo dục trong nhà trường, trực tiếp là đội ngũ giảng viên, cần nắm vững đặc điểm của đối tượng đào tạo để lựa chọn, đa dạng hóa phương pháp dạy học cho phù hợp; đẩy mạnh dạy học theo phương pháp hiện đại (gợi mở, nêu vấn đề…). Các buổi thảo luận phải tăng loại hình chủ đề nghiên cứu; hệ thống các bài tập thực hành, thu hoạch, các vấn đề kiểm tra, thi của tất cả các bộ môn khoa học phải hướng vào phát triển tư duy sáng tạo của người học.

Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục

Đây là lực lượng quyết định chất lượng giáo dục đào tạo, là động lực trực tiếp thúc đẩy hoàn thành nhiệm vụ chính trị và sự phát triển toàn diện của Trường Sĩ quan Thông tin. Do đó, để xây dựng được đội ngũ cán bộ, giảng viên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, phải xây dựng các tiêu chí tuyển chọn giảng viên phù hợp với điều kiện đặc thù với từng khoa; xây dựng cơ chế, chính sách để thu hút, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, giảng viên có trình độ kiến thức tổng hợp, năng lực thực tiễn, kinh nghiệm lãnh đạo, chỉ huy và trình độ sư phạm phù hợp với đối tượng và mục tiêu đào tạo. Đồng thời, có cơ chế phù hợp khuyến khích, động viên cán bộ, giảng viên tự học tập, tự nghiên cứu nâng cao trình độ, năng lực toàn diện, nhất là năng lực sư phạm chuyên ngành đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Cùng với xây dựng đội ngũ giảng viên, Trường Sĩ quan Thông tin còn cần quan tâm đúng mức tới xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, nhất là cán bộ Phòng Đào tạo, Ban Khảo thí và bảo đảm chất lượng giáo dục đào tạo. Bảo đảm cho lực lượng này có đủ phẩm chất, năng lực tham mưu, đề xuất xây dựng chương trình, kế hoạch, là trung tâm hiệp đồng, điều hành và bảo đảm chất lượng giáo dục đào tạo của nhà trường.

Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật cho đổi mới giáo dục, đào tạo

Cơ sở vật chất kỹ thuật là một nhân tố quan trọng của quá trình đào tạo. Chính vì vậy, việc đổi mới giáo dục, đào tạo Trường Sĩ quan Thông tin cần kết hợp thực hiện có hiệu quả việc tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại bảo đảm cho dạy học. Việc làm này phải hết sức tích cực, nhanh chóng xây dựng kế hoạch dài hạn, trang bị lại cơ sở vật chất kỹ thuật, nhất là hệ thống phương tiện dạy học, thao trường, giáo trình, giáo khoa; tăng cường các phương tiện kỹ thuật hiện đại phục vụ công tác kiểm tra, luyện tập, bổ trợ… Tích cực bổ sung, củng cố hệ thống tài liệu, tư liệu, sách tham khảo cho quá trình dạy – học. Đồng thời, chú trọng việc bồi dưỡng cho giảng viên, học viên khai thác, sử dụng thành thạo, có hiệu quả các phương tiện, thiết bị dạy học, luyện tập.

Đổi mới giáo dục, đào tạo ở Trường Sĩ quan Thông tin là một trong ba đột phá, thiết thực, tạo động lực thúc đẩy sự phát triển không ngừng của nhà trường đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng của quân đội và đất nước trong tình hình mới. Vì vậy, tổ chức quán triệt sâu sắc Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo và triển khai thực hiện hiệu quả các khâu, các bước của quá trình giáo dục là yêu cầu khách quan, thiết thực góp phần tạo sự đột phá, chuyển biến mạnh mẽ trong thực hiện nhiệm vụ chính trị trung tâm của nhà trường.

_______________

1, 2. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2016, tr.114, 218.

Tác giả: Nguyễn Thị Trang

Nguồn: Tạp chí VHNT số 430, tháng 4-2020